Του Ανδρέα Μπελιμπασάκη
(Το άρθρο δημοσιεύεται στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία)
Σε ένα παιχνίδι «υψηλού ρίσκου» στο οικονομικό πεδίο έχει αποδοθεί εσχάτως η Τουρκία, με στρατηγικό στόχο να πείσει κατ’ αρχήν τους πολίτες της αλλά και την διεθνή κοινότητα ότι μεσούσης της οικονομικής κρίσης «τα καταφέρνει και μόνη της καλά».
Η ανάπτυξη αυτού του ιδιόμορφου «οικονομικού εθνικισμού» έχει σχεδόν πάντα αποτελέσματα, κυρίως στα φτωχά στρώματα της κοινωνίας που συνήθισαν δεκαετίες τώρα να ικανοποιούνται με τέτοιου είδους διακηρύξεων «εθνικής υπερηφάνειας», ακόμη και εάν η αξία του μισθού που λαμβάνουν είναι σχεδόν η μισή σε σχέση με το προηγούμενο εξάμηνο.
Δεν συμβαίνει τι ίδιο και με την πανίσχυρη πλέον μεγαλοαστική τάξη της Τουρκίας. Για την Διεθνή κοινότητα ούτε λόγος να γίνετε.
Τα επίσημα στοιχεία καταδεικνύουν ότι η Τουρκία όχι απλώς χρειάζεται οικονομική βοήθεια, αλλά την χρειάζεται τώρα.
Το ΑΕΠ της Τουρκίας κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους συρρικνώθηκε δραματικά κατά 13.8 % σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2008, ενώ η βιομηχανική παραγωγή, βασικός δείκτης της οικονομικής ανάπτυξης - ειδικά στην Τουρκία- μειώθηκε κατά 24 %, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη κάμψη των τελευταίων 20 ετών, σύμφωνα με την εθνική στατική υπηρεσία Turkstat. Ο κρίσιμος τομές της αυτοκινητοβιομηχανίας επίσης περνάει δύσκολες ώρες. Η παραγωγή της μειώθηκε κατά 59% το πρώτο τρίμηνο σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2008.Ο συρρικνούμενος βιομηχανικός κλάδος της χώρας συνδέετε άμεσα με την Ευρώπη, δια μέσου ολοκληρωμένων αλυσίδων τροφοδοσίας κυρίως στον κλάδο του αυτοκινήτου. Την ίδια ώρα η ανεργία ανήλθε στο ιστορικό 16% τους προηγούμενους μήνες, εάν και εκφράζονται φόβοι ότι το πραγματικό ποσοστό υπερβαίνει το 20%...
«Πρόκειται για πολύ δυσάρεστα αποτελέσματα, χειρότερα ακόμη και από την κρίση του 2001», δηλώσε στην “Χουριέτ” ο Ινάν Ντεμίρ οικονομικός σύμβουλος της Finansbank.
Θεωρείτε βέβαιο ότι η κυβέρνηση Ερντογάν θα πρέπει τώρα να αναθεωρήσει όλες τις προβλέψεις της, καθώς εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα ενδέχεται η τουρκική οικονομία να βρεθεί σε χειρότερη οικονομική κατάσταση από την τελευταία κρίση του 2001, που έφερε τη χώρα στα πρόθυρα της κατάρρευσης.
Απόλυτη σύγχυση επικρατεί στο καταλυτικής σημασίας ζήτημα της σύναψης του -περίφημου πλέον- δανείου από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Οι συζητήσεις των δύο πλευρών διαρκούν από τον Ιανουάριο, αλλά αποτέλεσμα ουδέν. Περισσότερες από δέκα φορές οι τουρκικές εφημερίδες προανήγγειλαν την συμφωνία Τουρκίας και ΔΝΤ και άλλες τόσες διαψεύσθηκαν. Μυστήριο παραμένει ακόμα και το ύψος του δανείου που διαπραγματεύεται η Άγκυρα. Τον Οκτώβριο του 2008 ο Ερντογάν δήλωσε ότι «η Τουρκία δεν έχει ανάγκη κανένα δάνειο για να αντιμετωπίσει την κρίση». Ένα μήνα αργότερα, παραδέχθηκε ότι συζητούν για δάνειο 10 δις δολαρίων για «κάθε ενδεχόμενο». Τον Φεβρουάριο του 2009 η ανάγκη σύναψης δανείου, 20 δις δολαρίων αυτή τη φορά, έγινε επιτακτική και δύο μήνες αργότερα το ύψος του δανείου διαπραγμάτευσης με το ΔΝΤ έφθασε το ποσό μαμούθ των 45 δις δολαρίων. Τον Ιούνιο το ποσό άλλαξε για άλλη μια φορά, «κατεβαίνοντας» στα 15 με 20 δις δολάρια.
Για να επιστρέψουμε από κει που ξεκινήσαμε, ο πρωθυπουργός της Τουρκίας δήλωσε προ ολίγων ημερών ότι «όσο το ΔΝΤ θέτει πολιτικά ζητήματα δεν πρόκειται να λάβουμε κανένα νέο δάνειο», προσθέτοντας ότι «εξάλλου η Τουρκία μπορεί να αντιμετωπίσει την κρίση με δικούς της πόρους»!
Οικονομικοί αναλυτές στην Τουρκία προειδοποιούν με έμφαση ότι οι παρατεταμένες διαπραγματεύσεις αποθαρρύνουν δραματικά τους ξένους επενδυτές. Οι αντοχές της τουρκικής οικονομίας δεν είναι μεγάλες και χωρίς τη χορήγηση δανείου από το Διεθνές Nομισματικό Tαμείο, η χώρα θα αντιμετωπίσει σημαντικό πρόβλημα. διεπίστωσε και ο διεθνής οίκος αξιολόγησης Moody’s.
Η TUSIAD, η πανίσχυρη Ένωση Βιομηχάνων της Τουρκίας, είναι απογοητευμένη με την εξέλιξη των συνομιλιών με το ΔΝΤ, καλώντας την κυβέρνηση να εστιάσει περισσότερο στην λήψη του δανείου, ανεξαρτήτου ύψους, καθώς η ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων θα «δημιουργήσει θετικές προσδοκίες στην αγορά».
Ποιο είναι όμως το σημείο εμπλοκής με το ΔΝΤ;
Είναι σαφές ότι το πρόγραμμα του ΔΝΤ και το «περίφημο δάνειο» δεν στοχεύει απλώς στην "σταθεροποίηση" της τουρκικής οικονομίας και την προσωρινή ανάσα που θα δώσει στην αγορά, αλλά κυρίως επιχειρεί να μεταβάλει ριζικά την κοινωνική και οικονομική δομή της χώρας. Με άλλα λόγια, χρειάζονται ριζικές αλλαγές στο πολιτικό σύστημα της Τουρκίας, που οικοδομήθηκε δεκαετίες πριν και λειτουργεί ακόμη, παρά τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις που επεχείρησε ο Ερντογάν. Το υπάρχον πολιτικό και οικονομικό κατεστημένο περιλαμβάνει μια ελίτ από πολιτικούς και «κρατικούς γραφειοκράτες ανωτάτου επιπέδου», που μαζί με ένα τμήμα διανοούμενων, πολύ δύσκολα θα δεχθεί οποιαδήποτε αλλαγή που θέτει σε κίνδυνο την ύπαρξη του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου